filoji
1. Otizmli birçok insan görsel düşünür. Örneğin ben resimler ile düşünürüm. Kelimeler ile düşünmem. Tüm düşüncelerim hayal dünyamda geçen bir video kaset gibidir. Resimler benim anadilim, kelimeler ise ikinci dilim gibidir. İsimler benim için öğrenmesi en kolay kelimelerdi çünkü kafamda onları bir resimle eşleştirebiliyordum. Ancak aşağı ve yukarı gibi kelimeler öğrenebilmem için öğretmenin bu kelimeleri fiziksel olarak sergilemesi gerekiyordu. Örneğin, çocuk, oyuncak bir uçak alıp, masanın üzerinden havaya kaldırıp uçağa kalkış yaptırarak “yukarı”, aynı işlemin tersini yaparak; oyuncak uçağı, havadan masanın üzerine indirerek “aşağı” demelidir. Böylece çocuk ‘aşağı’ ve ‘yukarı’ kavramlarını görerek öğrenir.
2. Uzun yönergeler içeren sözlü talimatlar vermekten kaçının. Otizmlilerin, olayların sıralamasını akılda tutmak konusunda zorlandıkları gözlemlenmiştir. Eğer çocuk okuyabiliyorsa talimatları bir kağıda yazın. Ben sıralamayı asla aklımda tutamazdım. Eğer benzinliğe gidilecek yolu sorsam sadece ilk 3 talimatı hatırlayabilirdim. Eğer üçten fazla izlenecek sıra varsa talimatlar bir kağıda yazılmalıdır. Ayrıca telefon numaralarını da ezberleyemezdim, çünkü aklımda bir resmini yapamazdım.
3. Birçok otistik çocuk çizim yapmada ve bilgisayar programlamada oldukça yeteneklidir. Bu yetenekleri desteklenmelidir. Çocukların içsel yeteneklerini geliştirmeye çok önem verilmelidir. Çünkü bu yetenekler; becerilere dönüşür ve ileride çocuğun iş bulabilmesini sağlar.
4. Bazı otizmli çocuklar tren, harita vb. şeylere karşı takıntı olabilir. Bu takıntıları eğitimin bir parçası haline getirmek; öğrenmede yararlı olabilir ve çocukları motive etmek için kullanılabilirler. Varsayalım ki çocuk trenleri çok seviyor, o zaman, okuma ve matematik öğretmek için trenler kullanılabilir. Sayıları bu yolla öğretebileceğiniz gibi şehirler arası mesafeleri hesaplama problemleri için de kullanabilirsiniz. Şehirlerle ilgili bilgiler öğretilirken de harita takıntısından yararlanılabilir. Bu örnekleri artırmak mümkün. Sayı kavramlarını öğretmek için somut görsel yöntemleri kullanın. Ailem sayıları öğretmek için bana yardımcı bir oyuncak vermişti. Farklı uzunluk ve sayıları; farklı renk dizileri oluşturuyordu. Ben ekleme ve çıkarma yaparken bu renk dizilerinden çok yararlanmıştım. Kesirleri öğretmek için kesilmiş meyvelerden yararlanılabilir. Ben çeyrek ve yarım kavramını, yarıya ve dörde bölünmüş ahşap elma oyuncak ile öğrendim.
6. Birçok otizmli çocuğun el motor kontrolü ile ilgili sorunları vardır. Düzgün bir el yazısı ile yazmak bazen çok zordur. Hayal kırıklığını azaltmak ve çocuğun yazma keyfini artırmak için, onun bilgisayarda yazmasına izin verilebilir. Mesela benim okuldayken çok kötü bir el yazım vardı.
7. Bazı otizmli çocuklar ses ile; bazıları bütün kelimeleri ezberleyerek okumayı daha kolay öğrenir. Ben ses ile öğrendim. Annem bana ses kurallarını öğretti ve sonra bütün kelimeleri resimlerle ilişkili flash kartlar ve resimli kitaplarla devam ettirdi. Üstünde hem görüntü hem de yazılı kelime hali mevcuttu.
8. Çocukken, okul zili, dişçi aletleri gibi yüksek sesler kulaklarımı acıtıyordu. Otizmlilerin kulaklarının zararlı seslerden korunması gerekir. Önce bu seslerin şiddetini az hissedeceği önlemler almak sonra da bu önlemleri azar azar geri çekerek çocuğun yüksek sese toleransını artırmak iyi bir çözüm olabilir. Örneğin; sandalyenin yerde sürtünme sesini azaltmak için altlarına keçe yapıştırılabilir. Sonra da bunları zamanla teker teker farklı zaman aralıklarında çıkararak bu konuda ilerleme kaydedebilirsiniz.
9. Bazı otizmliler görsel dikkat dağıtıcılardan rahatsız olurlar. Görsel işleme sorunları olan çocuk ve yetişkinler tv, bilgisayar gibi titreyen tip monitörlerden rahatsız olabilirler. Bazen dizüstü bilgisayarlar ve düz panel ekranlar daha az titreşim yaparlar ve böylece otizmliler daha iyi görebilirler. Yürüyen merdivenlerden korkan çocuklar ve yetişkinler genellikle görsel işleme sorunları olanlardır. Açık veya kapalı olsun, fark etmiyor, yürüyen merdivenden korkuyorlar. Bu çocuklar aynı zamanda floresan ışıklara da tahammül edemeyebilirler. Floresan ışık gibi titreyen lambalar yerine daha titreşimsiz olanlar tercih edilebilir. Renkli camlar da onlar için yararlı olabilir. Görsel işleme problemleri olan kişiler genellikle siyah üzerine kontrast renklerin kullanıldığı yazılı materyallerden rahatsız olurlar. Bu baskın renklerden uzak durarak, örneğin; açık mavi, gri veya açık yeşil kağıt üzerine hazırlanmış materyaller kullanmak daha kolay okuma öğrenmelerini sağlayabilir. Ya da renkli camları olan gözlüklerle de bu etkiyi sağlayabilirsiniz.
Otizmle alakalı diğer yazılarımızı incelemeyi unutmayın;
Sonraki günlerde yayınlanacak “otizm” temalı yazılarımıza rahatça ulaşabilmek için sayfamızı takip etmeyi unutmayın!
GIPHY App Key not set. Please check settings