Dünyanın Şarkısı, “La Paloma”

La Paloma, dünyada en çok söylenen halk şarkısı olma özelliğine sahip. Bir buçuk asır önce (1863) Sebastián Iradier adında bir Bask’lı tarafından İspanyolca sözlerle yazılmış ve ilk defa Küba’da seslendirilmiş.

La Paloma, bir güvercin gibi dünyayı dolaşıyor ve her dinleyenin gönül telini titretmeye devam ediyor. Zanzibar’da düğün müziği, Romanya’da cenaze marşı, Meksika’da isyan şarkısı, Almanya’da gemici ağıdı olmuş. 2000’den fazla versiyonu olduğu biliniyor.

Güvercin’in, hemen bütün kültürlerde barış simgesi oluşu, dinlerin ortak tarihinden bir sayfa olan Nuh Tufanı’na dayanmaktadır. Yağmur dinince güvercin gemiden salıverilmiş ve bir süre sonra ağzında bir zeytin dalıyla dönmüş. Ardından ise Tufan’ın bittiği ve suların çekilmeye başladığı anlaşılmıştır.

Batı kültüründeyse -tarihi İranlıların Ege bölgesini fethetmeye gelmesi (M.Ö. 492) kadar eskiye giden- ikinci bir güvercin motifi var. Bir Pers gemisi Athos dağı sahilinde fırtınaya yakalanır ve parçalanıp batınca gemiden bir güvercin sürüsünün havalandığı görülür. Önce bu kuşların batan gemideki denizcilerin ruhları olduğunu düşünülse de her güvercinin gemidekilerden birine ait olduğu ve onların evlerine acı haberi götürmekle görevli olduğuna karar verilir. Güvercin, ayağına bağlı bir mektup olmadan evine dönerse geminin battığı ve sahibinin öldüğü anlaşılacaktır. O zamandan beri tek başına uçan bir güvercin, böyle acı bir haberin sembolü olduğunu hatırlatmaya devam ediyor.

İspanyolca güvercin anlamına gelen ve notalarla can bulan “ La Paloma ” şarkısının hikâyesinin işlendiği bir de belgesel bulunuyor. Yönetmen Faltin, izleyiciyi 3 kıtada geçen bir yolculuğa çıkarıyor. Önce La Paloma’nın doğum yeri olan Latin Amerika ülkelerinden başlanıyor bu yolculuğa. Şarkı burada daha çok özgürlüğün, aşkın ve kardeşliğin melodisi olma özelliğini taşıyor. La Paloma’nın doğum yeri üzerinde pek çok tartışma yapıladursun, şarkının adı gibi güvercin misali bütün dünyayı gezdiği gerçeğini değiştirmiyor. Belgeselde şarkının birçok ülkedeki versiyonu ve şarkının o ülkedeki halka göre anlamı izleyiciyle paylaşılıyor. Belgesel, bir şarkının kültürel yaşamı nasıl etkilediğini ve dilden dile dolaşarak 2 bin versiyona nasıl ulaştığını gözler önüne seriyor.

La Paloma versiyonlarından en çok dikkat çekeni, Almanya’da Nazilerin propaganda müziği olarak kullandığı. Alman Swing Ustası Coco Schumann, Auschwitz’de gaz odalarına giden yolda bu şarkıyı çalmaya zorlandığını belgeselde anlatıyor. Ve Nazilerin bu şarkıyı istismar ettiğini de belirtiyor.

Ayrıca Meksika İmparatoru Maximilian’ın idam edilmeden önce en son isteğinin, La Paloma şarkısını dinlemek olduğu rivayet edilir.

(Benim La Paloma’yı keşfim ise Tuna Kiremitçi’nin, “Tuna Kiremitçi ve Arkadaşları” adlı albümündeki izlerin peşinden gitmem sayesinde gerçekleşti. Bir şarkı alıp, bambaşka bir şarkıya götürebiliyor bizi. Müziğin sihri de bu değil mi zaten?)