Taksim Cumhuriyet Anıtı’nda Hangi Ülkenin Generalleri Var?

Taksim Meydanı’nda bulunan, belki de her gün görüp, bilmeden geçtiğiniz anıtta Mustafa Kemal ve silah arkadaşlarının yanında hangi ülkenin generallerinin olduğuna dair bir fikriniz var mı?

Eğer yoksa, hemen öğrenelim.

Anıt Hakkında Bilgi

İtalyan heykeltıraş Pietro Canonica’ya yaptırılan, iki genç Türk; Hadi (Bara) Bey ve Sabiha (Bengütaş) Hanım’ın yardımlarıyla, anıt 1928’de tamamlanmıştır. 8 Ağustos 1928’de açılan anıtın, kaide ve çevre düzeni mimar Giulio Mongeri tarafından yapılmıştır.

1925’te dönemin İstanbul milletvekili Hakkı Şinasi Paşa’nın başkanlığında oluşturulan bir komisyonca P. Canonica ile bağlantı kurulmuş ve anıt ısmarlanmıştır. 2,5 yıl süren anıtın yapımında taş ve bronz kullanılmış, mali kaynak için halktan bağış toplanmıştır. Ağırlığı 84 tonu bulan anıt Roma’dan İstanbul’a gemi ile getirilmiştir.

Cumhuriyet dönemi anıtları, ilk defa figüratif bir anlatımla Atatürk’ü ve kurulan yeni düzeni topluma tanıtan heykellerdir. Bu döneme ait anıtların yerleşim planlamasında önlerinde tören yapılacağı göz önünde tutularak çevre düzenlemesi yapılmıştır.

Geldik asıl soruya; “Anıtta Hangi Ülkenin Generalleri Var?” ve cevabına:

Dairesel bir meydanın ortasında yükselen ve bir meydan çeşmesi gibi tasarlanan anıtın iki yüzündeki bronz figürler, geleneksel mimariden esinlenerek oluşturulmuş kemerli taş bir kaide içerisinde yer alırlar. 11 m yüksekliğindeki anıtın kaidesinde pembe Trentino ve yeşil Suza bölgesi mermerleri kullanılmıştır. Anıtın bir yüzü Kurtuluş Savaşı’nı, diğer yüzü ise Cumhuriyet Türkiye’sini simgeler. 1928’de Talimhane Caddesi ve İstiklal Caddesi-Sıraselviler aksı üzerine yerleştirilen anıtın kuzey yüzünde Mustafa Kemal, askerlerinin önünde görülmekte, diğer yüzünde ise sivil giysileri ile Mustafa Kemal Atatürk yanında İsmet İnönü ve Fevzi Çakmak, askerler ve halkla birlikte betimlenerek genç Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşu canlandırılmaktadır. Yine anıtın bu yüzünde Atatürk’ün ardında bulunan Sovyet general Mihail Frunze ve Kliment Voroşilov’un heykeli Kurtuluş Savaşı sırasında Türkiye’ye yapılan Sovyet yardımına duyulan minnettarlığı simgeler. Dolayısıyla sorumuzun cevabı da: SSCB generalleridir.

Ek Bilgi:

Türk Kurtuluş Savaşı’ndaki Sovyet Yardımları

“Evvela milli topraklarımızı taht-ı işgâlde bulunduran Emperyalist kuvvetleri tard ve atiyen emperyalizm aleyhine vuku bulacak mücadelatı müşterekemiz için kuvayı dâhiliyemizi taazuv ettirmek üzere şimdilik ilk taksit olarak beş milyon altının ve takarrür ettirilecek miktarda cephane vesair vesaiti fenniye-i harbiye ve malzeme-i sıhhıyenin ve yalnız şarkta icrayı harekât edecek kuvvetler için erzakın Rus Sovyet Cumhuriyeti’nce temini rica olunur. Ihtıramatı faike ve hissiyatı samimanemizin kabulünü rica eyleriz.”1 T.B.B.M Reisi Mustafa Kemal.

39.000 tüfek, 327 makineli tüfek, 54 top, 63 milyon fişek, 147.000 top mermisi, 2 avcı botu, 4.000 el bombası, 1.500 kılıç, 20.000 gaz maskesi ve 125.000 TL değerinde altın yardımı yapılmıştır. Elbette yardımlar bununla sınırlı değildi 1921 yılında da Nisan, Mayıs ve Kasım aylarında üç parti şeklinde toplamda 6.500.000 altın ruble yardımı yapılmıştır. Sovyetlerin bu süre zarfında verdiği altın ruble yardımı toplamda 17.500.000 rubleyi bulmuştur. Ayrıca 1932 yılında faizsiz ve 10 yıl geri ödemeli olarak 8 milyon dolar kredi verilmiştir ve bu para Sümerbank’ın kurulmasına sermaye olarak harcanmıştır. Öte yandan 25 Mart 1967 tarihinde yani Türkiye batı bloğunda çoktan yerini aldığında Sovyetler Birliği ile bazı sanayi tesislerinin kurulumu için bir anlaşma imzalanmış ve bu anlaşma neticesinde İskenderun Demirçelik Fabrikası, Seydişehir Alüminyum Tesisleri, Aliağa Rafinerisi ve Bandırma Sülfirik Asit Fabrikası Sovyetler Birliği sayesinde kurulmuştur.